Elon Musk gaat naar Mars. Een miljoen mensen gaan op een geterraformeerde planeet leven, op en neer gebracht door de grootste raketten aller tijden die honderden keren op en neer kunnen. Althans, dat is de science-fiction-visie van mad genius Elon Musk. Ruimtevaart voor de massa, een kolonie op Mars… Is dat wel te halen? En is er überhaupt wel een toekomst voor commerciële ruimtevaart?
TL;DR: Commerciële ruimtevaart heeft zeker een toekomst, maar niet zoals Elon Musk die voor zich ziet.
Het verschil tussen ruimtetoerisme en ‘commerciële ruimtevaart
Allereerst is het belangrijk om onderscheid te maken tussen ‘commerciële ruimtevaart’ en ‘ruimtetoerisme’. Kortgezegd: Ruimtetoerisme gaat falen.
Ruimtetoerisme wordt op dit moment bedreven door een aantal bedrijven zoals Virgin Galactic en XCOR. Die bedrijven bouwen vliegtuigjes waarmee je opstijgt, vijf minuten ‘in de ruimte‘ bent, en weer terugkomt op aarde. Je bent dan een kleine 5 minuutjes gewichtloos, ziet de kromming van de aarde en het duister van het heelal, maar gaat daarna weer naar beneden.
Te gevaarlijk
Die vluchtjes kosten zo’n 150,000 tot 250,000 euro per ticket. Duur, maar niet onbetaalbaar voor heel veel mensen. Ruimtetoerisme gaat waarschijnlijk falen, omdat het veel te gevaarlijk is en geen duurzaam verdienmodel heeft. Gevaarlijk, omdat er techniek wordt gebruikt die nog in de kinderschoenen staat (in tegenstelling tot ‘gewone’ ruimtevaart dat we al ruim 65 jaar beoefenen).
Bovendien kun je niet verwachten dat ‘toeristen’ een pleziervluchtje maken als de overlevingskans in de ruimtevaart slechts 98,6 % is. 1,4 % van de astronauten is ooit omgekomen, en dat maakt ruimtevaart gevaarlijk en alleen geschikt voor serieuze personen die van de risico’s op de hoogte zijn. Dat doe je niet als leuk uitje. Als er ooit één ongeluk gebeurt met een vlucht van Virgin Galactic (dat is zelfs al gebeurd), dan stapt daarna niemand weer in zo’n vliegtuigje en ligt de industrie op z’n gat.
Economisch onhoudbaar
Ook is het gek om tickets te verkopen voor zoveel geld als je weet dat je klanten daarna niet nóg een keer boeken. Economisch gezien niet houdbaar dus.
Een uitgebreidere reden waarom ruimtetoerisme het niet gaat halen, volgt in een later blog.
Hoe werkt commerciële ruimtevaart?
Ruimtetoerisme is echter iets anders dan commerciële ruimtevaart, het soort dat SpaceX bedrijft. Maar om dat te begrijpen, moeten we eerst kijken naar wat commerciële ruimtevaart eigenlijk betekent.
Er is namelijk ruimtevaart waarbij de raketten door een overheidsinstantie zoals NASA worden gebouwd. Denk daarbij aan het Apollo-programma en aan de Space Shuttle. Tegenwoordig maakt NASA echter gebruik van bedrijven, die zelf raketten bouwen. Daarvan is SpaceX niet de eerste. Er is bijvoorbeeld ook United Launch Alliance, (ULA) een joint venture van Boeing en Lockheed Martin.
De markt op
Bedrijven als SpaceX en ULA werken anders. Zij bouwen eerst een raket, en gaan daarmee ‘de markt op‘. Bedrijven kunnen geld betalen aan SpaceX om een satelliet te laten lanceren. Dat gebeurt ook regelmatig: SpaceX lanceert raketten voor zo’n 60 miljoen dollar per lancering.
Niet alleen bedrijven kunnen lanceringen kopen. Ook overheidsinstellingen zoals NASA, maar ook de luchtmacht of het Nationaal Meteorologisch Bureau kunnen dat doen. En dát is waar SpaceX het meeste geld aan verdient: het lucratieve contract met NASA.
NASA als grote geldschieter
Waar bedrijven 60 miljoen per lancering betalen, betaalt NASA 1,6 miljard dollar aan SpaceX (en nog meer aan Orbital ATK) om 12 vrachtvluchten uit te voeren naar het International Space Station. Voor dat geld stuurt SpaceX een Dragon-capsule naar het ISS met eten, drinken en kleding voor de astronauten aan boord. Inmiddels is het contract verlengd met nog eens 5 vluchten, waarvoor SpaceX een extra 1,2 miljard dollar heeft gekregen. In 2017 gaat SpaceX bovendien astronauten naar het ISS lanceren. Het contract voor die vluchten levert het bedrijf nog enkele honderden miljoenen op.
Die lanceringen aan bedrijven zijn leuk, maar de inkomsten ervan zijn verwaarloosbaar met wat NASA biedt. En Elon Musk mag nog zo rijk zijn, zonder de NASA-contracten had SpaceX nooit kunnen doen wat het nu doet.
SpaceX’ financiële bestaansrecht komt van contracten met NASA.
Andere bedrijven
Er zijn andere bedrijven die net als SpaceX werken. ULA verdient het merendeel van zijn inkomsten met contracten van NASA en het Amerikaanse leger (die vaak meer betalen dan bedrijven). En dan is er nog Blue Origin, van Amazon-oprichter Jeff Bezos. Ook dat bedrijf presenteerde onlangs een eigen raket waarmee het straks satellieten naar de ruimte kan brengen.
Dat laatste moet je niet verwarren met de ‘New Shepard’, de kleine raket die onlangs werd gelanceerd en weer terugkwam naar aarde. Die raket valt onder de eerdere categorie ‘ruimtetoerisme’, en heeft waarschijnlijk weinig toekomst. Blue Origins nieuwe raket bestaat voorlopig alleen nog op papier.
Elon Musk en zijn onhaalbare plannen
Dan de plannen van SpaceX, want als Elon Musk praat over zijn plannen voor Mars is er één antwoord die ontbreekt: Wie gaat het betalen? Als SpaceX zo’n investering wil doen, moet het geld ergens vandaan komen, en we hebben net gezien dat het grootste deel van SpaceX’ inkomsten van NASA komt. Als NASA dus niet meewerkt aan Musks plannen, dan wordt het heel moeilijk die te financieren. En tijdens de presentatie heeft Musk niets verteld over een mogelijke samenwerking. Je mag er dus vanuit gaan dat die er niet is.
Méér doen is veel te duur
Hetzelfde geldt voor andere commerciële bedrijven, zoals Blue Origin. Die kunnen best een raket ontwikkelen en daarvan leven – SpaceX is hard op weg om bijvoorbeeld quite te spelen met alleen commerciële lanceringen (dus niet van NASA). Wil je echter méér dan alleen routine-lanceringen, dan zul je geld moeten investeren dat alleen via partijen als NASA kan worden aangeboord.
Zeker niet kansloos
Dat betekent niet dat SpaceX’ plannen kansloos zijn. Het bedrijf doet namelijk schitterende dingen die geen enkel ander bedrijf doet, zoals de herbruikbare Falcon 9. Musk zegt ook dat herbruikbaarheid de sleutel is om lanceringen goedkoper te maken, en aan herbruikbare raketten wordt op dit moment al heel hard gewerkt.
Het gaat echter heel moeilijk worden voor SpaceX om zoveel geld te investeren zonder een flinke geld-injectie die het nu krijgt vanuit NASA. Het bedrijf gaat misschien enkele miljoenen winst maken, maar op zichzelf haalt het de nodige miljarden voor de Mars-missie bij lange na niet.
Tags : Commerciele ruimtevaart, Elon Musk, falcon, Falcon 9, Falcon Heavy, mars, ruimtevaart, SpaceX
