Het International Space Station kampt met een lek waardoor de druk in het station langzaam wegvalt. Er is geen gevaar voor de astronauten, maar eng is zo’n situatie wel. Wat zijn op dit moment de feiten over het incident, en hoe zit het eigenlijk met het gevaar?
1: Wat is er gebeurd?
Dat weten we niet zeker. Over de oorzaak is nog niets bekend.
Op NASA TV worden regelmatig nieuwe updates gegeven over de situatie. NASA TV is voor de gelegenheid te volgen via www.livelancering.nl.
We weten wel alvast de volgende feiten over het incident:
- Op woensdagmiddag zag NASA’s mission control tekenen van een terugloop in de druk van het station.
- Er is daarbij een gat van 2 millimeter dik gevonden. Dat zit in het orbitale gedeelte van de Soyuz-capsule, het vaartuig waarin de astronauten van en naar het ISS vliegen.
- Het orbitale gedeelte is het gedeelte van de Soyuz dat aan het station koppelt. In dat gedeelte wordt tijdens de vlucht vracht opgeslagen, en er is een toilet aan boord voor tijdens de vlucht naar het ruimtestation. Het orbitale gedeelte wordt afgestoten voordat de capsule in de dampkring terugkeert.
- Er is op dit moment een tijdelijke noodoplossing ingezet. De astronauten hebben kapton-tape over het gat geplakt, maar dat helpt niet 100%. Bovendien zien de astronauten een bubbel ontstaan bij het gat. Daarom bereiden NASA en het Moscow Mission Control Center een permanente oplossing voor.
- De astronauten zoeken via de Cupola met telelenzen naar meer schade aan het station. Er is voorlopig geen reden aan te nemen dat er meer schade is.
- De zes astronauten die nu in de ruimte zijn zijn niet in gevaar. Met de huidige daling van de luchtdruk kunnen ze nog zeker 18 dagen overleven voor zij in de problemen komen, tijd genoeg voor een oplossing.
- Wel hebben de astronauten de rest van de dag vrij gekregen van hun reguliere taken. Ze richten zich voornamelijk op dit probleem.
2: Hoe kan dat gebeuren?
Zoals gezegd is de oorzaak nog onbekend, maar speculaties liggen voor de hand. Waarschijnlijk is het ruimtestation geraakt door een kleine meteoriet, of een klein stukje ruimtepuin. Daar is in een lage aardbaan (waar het ISS vliegt) veel last van. Als een brokstukje groot genoeg is kan dat schade veroorzaken.
Toen André Kuipers in 2012 in het station verbleef moest hij uit voorzorg dekking zoeken voor een stukje ruimtepuin.
3: Wat is het gevaar van een gat in het ruimtestation?
In films willen gaten in vlieg- of ruimtevaartuigen nogal eens overdreven worden, maar in werkelijkheid vormt een klein gat in de kiel van het ruimtestation geen direct gevaar. Althans, het gevaar is niet zo groot dat het station direct geëvacueerd hoeft te worden.
De druk sijpelt langzaam weg uit het gat, maar dat gaat niet snel. Het kan nog dagen duren voor de (adembare) lucht helemaal op is. Het is dus wel een serieus probleem, maar niet zó dringend dat het meteen gevaar oplevert.
Uiteraard is er protocol voor wanneer het ISS met een dergelijk rampscenario te maken krijgt. Dat wordt goed beschreven door deze flight instructor. Er zijn kant-en-klare kits aan boord van het station die de klus kunnen klaren. Die bestaan uit een O-ring die over het gat wordt geplaatst, en die vervolgens met een speciale lijm wordt gevuld.
Het lek wordt meestal van binnen het ruimtestation gerepareerd. Dat is immers minder riskant dan een ruimtewandeling. Als het echter nodig is kan het lek ook van buiten worden gerepareerd.
Mocht ook dat niet werken, dan is er gelukkig ook nog altijd een evacuatieprotocol. In zo’n geval stappen de astronauten in de Soyuz-capsules waarmee zij ook zijn aangekomen (en waarmee ze uiteindelijk ook terugkeren).
Lees ook: ‘What happens when you die in space?’
4: Is het normaal dat er een gat in het ISS zit?
Nee, dat is vanzelfsprekend niet normaal. Het ruimtestation is zo sterk dat het micrometeorieten van een centimeter groot kan weren. Grotere steentjes kunnen wel gevaar opleveren. De kans dat het ruimtestation überhaupt wordt geraakt is astronomisch klein, maar na 18 jaar vliegen groeit die kans natuurlijk wel.
Het is echter niet de eerste keer dat er een gat in een ruimtestation wordt gevonden. Dat gebeurde ook al eens in de Mir, het Russische ruimtestation. In 1997 deden drie astronauten een oefening waarbij een Progress-vrachtschip werd los- en weer aangekoppeld. Dat ging mis, en de capsule botste met een zonnepaneel, en daarna met de Spektr-module van het station.
Het incident wordt prachtig en gedetailleerd beschreven in het boek ‘Dragonfly – NASA And The Crisis Aboard Mir’ van Bryan Burrough. Ook schrijft NASA-astronaut Jerry Linnenger erover in zijn fascinerende memoire ‘Off The Planet – Five Perilous Months Aboard Space Station Mir’.
De astronauten (twee Russen en een Amerikaan) sloten die module toen snel af van de rest van het station. Later deden zij 3 gevaarlijke “IVA’s”, een ‘Intravehicular Activity’. Dat is een ruimtewandeling, maar dan in het station zelf. Het waren de eerste en enige interne ruimtewandeling in de ruimtevaartgeschiedenis, en het was een gevaarlijke exercitie voor Anatoly Solovyev en Pavel Vinogradov. In de rommelige en nauwe Spektr-module was namelijk een groot risico dat zij hun ruimtepakken zouden openhalen een rondvliegend gereedschap.
Uiteindelijk wisten de cosmonauten het gat te dichten. Het kostte echter nog flink wat externe ruimtewandelingen voor het station weer helemaal operationeel was.
Ook het ISS is eerder slachtoffer geworden van een meteorietinslag. In 2012 ontdekten astronauten een piepklein sterretje in één van de ramen van de Cupola, het uitkijkpunt van het station. Daar werd vrij snel een luik voor geplaatst.
