NASA maakte gisteren na lange tijd bekend welke bedrijven namens het ruimteagentschap astronauten naar het ISS mogen sturen. SpaceX en Boeing sleepten het miljardencontract daarvoor binnen, waardoor we in 2017 de allereerste commerciële, bemande ruimtevlucht zullen zien. Maar waarom is dat nou zo belangrijk? En waarom krijgt Boeing ruim 2 miljard dollar méér dan SpaceX? 4 vragen over het plan – en hun antwoorden.
1. Waarom kan NASA dit niet gewoon zelf doen?
NASA kan al sinds 2011 geen mensen meer naar de ruimte sturen. Om het ISS te bereiken waren de Amerikanen na het pensieon van de Space Shuttle afhankelijk van de Russen. Dat begint nu een probleem te vormen, want de Russen zetten hun monopoliepositie graag in tijdens de huidige Oekraïnecrisis. Toch is dit geen probleem van de laatste maanden, zoals veel media ons de laatste dagen nog al eens doen geloven. Amerika baalt al 3 jaar dat het enorme bedragen moet betalen aan Rusland, dus werd er al lang geleden een nieuw plan op touw gezet.
Space Launch System
Dat nieuwe plan bestaat aan de ene kant uit het bouwen van een eigen raket en capsule, genaamd het Space Launch System (SLS). Deze gigantische heavy-lift-raket kan straks astronauten vervoeren met de Orion Multipurpose Crew Vehicle-capsule, en kan niet alleen naar het 400 kilometer hoge ISS maar ook naar de maan en naar Mars.
Uitbesteden
Tegelijk gaat het NASA veel te veel geld kosten als het zowel naar Mars wil en ook nog het ISS moet bemannen en bevoorraden. Daar is het budget niet voor, vandaar dat de industrie werd aangesproken. Door bedrijven zoals SpaceX en Orbital Sciences het vrachtverkeer naar het ruimtestation te laten verzorgen, kan NASA zich richten op grotere projecten, zoals een bemande marsreis of een tripje naar de maan.
Nu het vrachtgedeelte is geregeld met het Commercial Resupply Program, kan ook het vervoeren van astronauten worden uitbesteed. Dat gebeurt nu dus met dit Commercial Crew Transporation Program. NASA houdt hierdoor meer geld over voor andere projecten.
Werkgelegenheid
Overigens telt ook mee dat NASA onder president Obama meer werk mag/moet uitbesteden, om zo voor meer werkgelegenheid te zorgen. Vooral Boeing, al jarenlang een van de grootste overheidsaannemers van Amerika, kan met dit plan een groot aantal nieuwe banen creëeren.
2. Wie boden er allemaal mee naar het contract?
NASA vroeg in 2012 aan de gehele ruimtevaartindustrie om een offerte te maken voor het bouwen van een bemande capsule. Ieder bedrijf kon een bod doen om het contract binnen te slepen, waarop NASA het meest geschikte bedrijf zou kiezen voor de opdracht. Hoewel er meer bedrijven zijn die de taak misschien wel aankonden, deden uiteindelijk maar 3 bedrijven mee.
SpaceX
SpaceX heeft een korte, maar turbulente geschiedenis waarin het al goed samenwerkt met NASA voor het bevoorraden van het ISS. Buiten dat heeft SpaceX een eigen raket (de Falcon 9), die voor een absurd lage prijs van 50 miljoen satellieten kan lanceren, waarmee het bedrijf de hele lanceermarkt op dit moment in paniek heeft gebracht. SpaceX is daarmee een sterke speler op de markt.
Boeing
Boeing heeft nog nooit in eigen beheer een raket of capsule gebouwd, al zit het samen met Lockheed Martin in een joint venture genaamd United Launch Alliance, dat zo’n beetje hofleverancier is van Amerikaanse militaire lanceringen. Maar belangrijker is dat Boeing al sinds de eerste dagen van de ruimterace onderdelen en capsules fabriceert in opdracht van NASA, dus de twee instanties hebben al een goede samenwerking.
Sierra Nevada Corp
Het derde bedrijf dat een bod uitbracht, was Sierra Nevada Corporation. Dat is gelijk het enige bedrijf dat geen contract heeft gekregen. Eigenlijk is dat niet heel gek, want hoewel de plannen van Sierra Nevada Corp ambitieus zijn, heeft het bedrijf nog maar weinig concrete dingen gebouwd. Het bedrijf zegt over een paar jaar een eigen raket en capsule te willen hebben, maar die plannen liggen nog grotendeels op de tekentafel. Analisten hadden dan ook niet echt de verwachting dat het bedrijf het contract zou binnenslepen.
Andere bedrijven
Er zijn nog meer bedrijven die makkelijk een bod hadden kunnen uitbrengen, zoals Orbital Sciences. Dat heeft naast 2 eigen raketten (de Antares en de Minotaur) ook een eigen vrachtcapsule, de Cygnus, die net als SpaceX voorraden naar het ISS brengt. Het had relatief weinig moeite gekost die capsule om te bouwen naar een bemande, maar Orbital wil zich de komende jaren vooral richten op de commerciële satellietmarkt.
Ook Blue Origin had mee kunnen doen. Het bedrijf van Amazon-topman Jeff Bezos wil al jaren een eigen capsule bouwen, en met de financiële zekerheid van dit NASA-contract was die er zeker gekomen. In plaats daarvan gaat Blue Origin nu samenwerken met United Launch Alliance om unieke, Amerikaanse raketmotoren te bouwen, zodat Amerika minder afhankelijk wordt van Rusland.
3. Had SpaceX niet al een capsule?
SpaceX werkt momenteel al samen met NASA aan het bevoorraden van het International Space Station. Dat doet het met de Dragon, een vrachtcapsule die nu nog alleen voedsel en brandstof naar het ISS kan brengen. Daarvoor heeft SpaceX ook al een contract gekregen, vanuit het Commercial Resupply Program. Dat betekent dat het bedrijf 12 vluchten naar het ruimtestation mag brengen, waarmee 2,6 miljard dollar gemoeid gaat.
Dragon V2
Een paar maanden geleden presenteerde SpaceX al een nieuwe versie van de Dragon, de V2. Die bemande capsule kan 7 (!) mensen naar een lage aardbaan brengen. Het bedrijf is al ruim 2 jaar aan de slag met de bemande capsule, ver voordat NASA het contract toekende. SpaceX zou de bemande capsule dus hoe dan ook maken. Het contract dat het nu van NASA krijgt versnelt dat proces alleen maar.
Verwachting
Is het dan toevallig dat SpaceX werd uitgekozen door NASA? Niet helemaal. SpaceX had zonder het contract nog steeds geld kunnen verdienen aan de nieuwere capsule, bijvoorbeeld door ermee de markt op te gaan en mensen commerciële reizen aan te bieden, of om private partijen naar het ISS te sturen. Dat wil echter niet zeggen dat het bedrijf niet heel erg hoopte op samenwerking met NASA, want dat betekent geheid genoeg financiële zekerheid voor het project – en dat vindt zelfs multimiljardair Elon Musk prettig.
4. Waarom krijgt Boeing zo veel méér geld dan SpaceX?
Het ‘missieprofiel’, zoals NASA het noemt, is voor beide bedrijven hetzelfde. Dat betekent dat zowel SpaceX als Boeing sowieso 2 missies mogen/moeten uitvoeren, tot maximaal 6. Beide missies mogen even lang duren (210 dagen), en krijgen hetzelfde doel. Het lijkt daarom niet helemaal eerlijk dat Boeing 4,6 miljard dollar krijgt en SpaceX ‘slechts’ 2,6 miljard. Toch is dat verschil wel te verklaren.
Staat van dienst
De belangrijkste reden daarvoor is Boeings jarenlange staat van dienst. Het bedrijf heeft inderdaad nog geen ervaring met het zelfstandig maken van een complete capsule, maar werkt wel al sinds dag één samen met NASA aan ruimtevaartprojecten. Boeing was betrokken bij de eerste vlucht van Alan Shepard tijdens het Mercury-tijdperk, en bouwde capsules en onderdelen daarvan tijdens de Gemini- en Apollo-programma’s. Ook de 30 jaren dat de Space Shuttle actief was, droeg Boeing een groot deel van het programma.
Jonkie
SpaceX timmert daarentegen pas enkele jaren onderweg, en hoewel het al enkele jaren succesvol samenwerkt met NASA door het Commercial Resupply Program heeft nog niet de credits opgebouwd die NASA blind laat varen op het bedrijf. Als SpaceX dit programma succesvol voltooit, is de kans groot dat het in de toekomst grotere (en duurdere) orders van NASA mag binnenslepen.
Toch wel gebouwd
Ook speelt mee dat SpaceX zijn Dragon V2-capsule toch wel bouwt, met of zonder contract van NASA. Het contract dat SpaceX nu binnen heeft gesleept zorgt er alleen maar voor dat de Dragon-capsule sneller klaar is en precies aan de veiligheidseisen van NASA voldoet, maar als SpaceX het CTP niet had gekregen had het alsnog de capsule afgemaakt. Vervolgens zou het de markt op zijn gegaan om bijvoorbeeld commerciële vluchten aan te bieden.
