De Russische ruimtevaartindustrie is opnieuw in verlegenheid gebracht door een groot corruptieschandaal. Dat draait met name rondom de nieuwe lanceerbasis Vostochny, dat inmiddels een hoofdpijndossier voor het land is geworden. 4 vragen over het megalomane project dat geplaagd blijft door problemen.
Wat is Vostochny?
Vostochny moet een lanceerbasis worden in het oosten van Rusland. Er komen faciliteiten om raketten zoals de Soyuz, de Progress en de Proton te lanceren naar zowel een lage als een hoge aardbaan. Ook moet daar in de toekomst Ruslands nieuwe monsterraket, de Angara, van worden gelanceerd.
Het gaat om een gigantisch en prestigieus project dat miljarden euro’s moet gaan kosten, maar wat ook al een aantal keer vertraagd is en waarbij tijdens de constructie veel fout is gegaan.
Wat is de planning?
Het idee voor een nieuwe Russische lanceerbasis werd voor het eerst geopperd door president Poetin, in 2010. In januari 2011 werden de eerste handtekeningen door de president zelf onder de bouwplannen gezet.
Aanvankelijk zouden de eerste raketten al in 2018 moeten opstijgen vanaf het platform, maar de vraag is maar of dat lukt. De eerste bemande lancering aan boord van een Angara is al uitgesteld tot 2021 – al heeft dat ook deels met de productie van de raket te maken.
Waarom wil Rusland een nieuwe lanceerbasis?
Op dit moment is Rusland nog afhankelijk van Kazachstan om raketten te lanceren. In dat land, uit de voormalige Sovjet Unie, ligt namelijk lanceerbasis Baikonur. Dat is de plek van waar nu alle Russische Soyuz- en Progress-raketten worden gelanceerd, en op zelfs de enige plaats ter wereld van waar bemande lanceringen naar het ISS kunnen plaatsvinden.
De verstandhouding tussen Rusland en Kazachstan is echter al jaren niet meer optimaal. De landen ruzieen om geld, bijvoorbeeld om de kosten die Rusland betaalt om Baikonur te mogen leasen. Maar in 2013 laaide de discussie verder op, toen een Progress-raket kort na het opstijgen ontplofte. Aan boord was een zeer chemische brandstof, die veel schade veroorzaakte aan het Kazachstaanse milieu. Rusland en Kazachstan hebben tot op de dag van vandaag ruzie over wie de schoonmaakkosten moet betalen.
Rusland wil dus onafhankelijker worden van andere landen, zeker omdat de spanningen met het Westen steeds hoger oplopen. Rusland wil het liefst zo autonoom mogelijk raketten kunnen bouwen en lanceren. Een eigen basis is daar een van de belangrijkste stappen in.
Vostochny wordt niet Ruslands enige basis. Het land wil nog steeds voor zo’n 10% van alle lanceringen gebruik maken van Baikonur (vooral bevoorradingsmissies naar het ISS, waarvoor het land ook betaald wordt door Amerika, Europa, Japan en Canada), en een groot deel van de overige lanceringen zal vanaf Plesetsk in het westen van het land plaatsvinden.
Wat kost zo’n lanceerbasis nou?
Vostochny is inmiddels een prestige-project van de Russen geworden, en die zijn bereid er miljarden in te steken. Aanvankelijk zou de bouw van de lanceerbasis ruim 2,6 miljard euro per jaar moeten kosten, maar die kosten lopen steeds hoger op.
In 2014 beloofde Vladimir Poetin een extra 800 miljoen euro voor de ruimtebasis – waarvan inmiddels wel duidelijk werd dat die niet op tijd af kwam.
De laatste schatting is dat het hele project in totaal zo’n 14 miljard euro moest kosten op het moment dat die af is.
Wat is er nu aan de hand?
Vostochny wordt gebouwd onder toeziend oog van het Russische ruimteagentschap Roscosmos. Dat coordineert de bouw, die door tientallen aannemers en onderaannemers wordt uitgevoerd. De Russische overheid geeft Roscosmos het geld, maar ergens verdwijnt dat geld. Aannemers steken het in eigen zak of stoppen het in hun eigen bedrijven.
Het nieuwe schandaal dat nu aan het licht is gekomen, is niet de eerste keer dat het mis gaat in Vostochny. Vorig jaar werden al een aantal aannemers gearresteerd op verdenking van het witwassen van geld, maar die verdenkingen bestaan al veel langer.
Bovendien is het niet het eerste schandaal rondom het Cosmodrome. In maart en april gingen zo’n 100 constructiewerkers in staking om te protesteren tegen de veel te lage lonen, en de aannemers zijn door de jaren heen meerdere malen op de vingers getikt voor het overtreden van arbo-regels.
Het onderzoek naar de subsidies van Vostochny loopt nog. Details daarover worden later deze maand bekend gemaakt.
Tags : achtergrond, Angara, Roscosmos, ruimtevaart, rusland, vostochny
