Dinsdagavond ging een peperdure raket in vlammen op, toen die neerstortte tijdens een routine-lancering richting het International Space Station. Wat ging er in hemelsnaam mis? En wat heeft dit voor mis? 4 vragen over de catastrofale lancering van #Orb3.
1. Ik sliep al, wat heb ik gemist?
Een raket die neerstortte. Een Antares-raket van het bedrijf Orbital Sciences Corp. zou een Cygnus-vrachtschip naar het International Space Station brengen. De raket zou aanvankelijk 27 oktober al moeten opstijgen, maar die lancering werd uitgesteld omdat er een boot langs de (afgesloten) kustlijn vaarde.
De raket ontplofte 6 seconden na het opstijgen. Op beelden is te zien hoe een explosie ervoor zorgt dat het gevaarte snelheid verliest en weer naar beneden valt. Daarna is een tweede grote explosie te zien wanneer de raket de grond raakt (vanaf 3.55 minuten).
Tijdens de explosie raakte niemand gewond, maar er ontstond wel flinke schade aan de launchpad. De raket steeg op vanaf NASA’s Wallops-lanceerbasis. De precieze schade moet nog worden vastgesteld, maar aan de beelden te zien lijkt het erop dat de schade aanzienlijk is.
2. Verhongeren de ISS-astronauten nu ze geen eten meer krijgen?
Nee. Eén mislukte lancering heeft geen invloed op de normale operaties in het ISS. Zo is de hele ISS-missie ook opgebouwd – niemand in het ruimtestation is afhankelijk van één land of partij.
De astronauten hebben nog genoeg voedsel en water aan boord om maanden te overleven als dat moet. Bovendien gaat vandaag ook een Russische Progress-vrachtschip naar het ISS. Die lancering is geen reactie op deze mislukte lancering, maar stond al maanden gepland.
Wat wel een probleem is, zijn de wetenschappelijke experimenten aan boord van de capsule. Die kosten miljoenen euro’s, en daar gaan veel universiteiten en laboratoria niet blij mee zijn, al zijn ze wel verzekerd voor schade. In het vrachtschip zaten onder meer 30 kleine cube-sats die uit het ISS zouden worden geschoten. 26 daarvan kwamen van het bedrijf Planet Labs. Toch zijn ook zulke bedrijven voorbereid op deze risico’s.
“We zijn ons bewust van de gevaren van zulke vluchten. Daarom spreiden we het risico door onze satellieten over meerdere lanceringen te verspreiden, zodat deze fout geen desastreuze gevolgen heeft voor het bedrijf.”
– Wil Marshal, ceo van Planet Labs, in een verklaring kort na de ramp.
Ook andere bedrijven zijn zich bewust van de risico’s.
Live to fly another day. Onward! #Antares
— Planetary Resources (@PlanetaryRsrcs) October 28, 2014
3. Hoe kon dit?
Dat is een vraag die waarschijnlijk pas na enkele maanden beantwoord kan worden. Uiteraard zullen NASA en Orbital uitgebreid onderzoek doen naar wat er mis ging. We kunnen echter wel speculeren.
Zoals het er op de beelden uitziet, vindt de explosie plaats in het onderste gedeelte van de eerste trap in de raket. Daar kun je uit opmaken dat één van de motoren is ontploft.
De Antares-raket maakt in de eerste trap gebruikt van de AJ-26-motoren, en die zijn controversieel. De AJ-26 is een aangepaste versie van de NK-33, een motor die door de Russen is ontworpen in het Sovjet-tijdperk. De Amerikaanse fabrikant Aerojet Rocketdyne koopt de ruim 60 jaar oude NK-33 motoren op, die ergens in een loods in Rusland hebben liggen verstoffen, en past die vervolgens aan. De precies specificaties zijn te lezen in de handleiding van de Antares-raket (PDF, op pagina 14 en 15).
In mei van dit jaar explodeerde een AJ-26 ook al tijdens een grondtest. De oorzaak daarvan is door zowel Rocketdyne als Orbital nooit bekend gemaakt. Aerojet Rocketdyne maakte vorig kwartaal maar liefst 13,4 miljoen euro verlies, met name door de mislukte AJ-26-test die investeerders sceptisch maakte over de motor.
Tijdens een persconferentie gisteravond wilde Orbitals vice-president, Frank Culbertson, niet speculeren over de rol van de AJ-26-motor.
“We zullen eerst het onderzoek moeten afwachten. Hier is duidelijk iets misgegaan en we willen tot op de bodem uitzoeken wat dat was.”
Wel wilde Culbertson kwijt dat de motoren vóór deze mislukte lancering alle normale tests hadden doorstaan.
Overigens is het niet de eerste keer dat er kritiek wordt geleverd op de Antares-raket en op Orbital. Concurrent Elon Musk (van SpaceX) sprak 2 jaar geleden zijn zorgen al uit over het gebruik van de Russische motoren in een interview met Wired. Hij zei toen het volgende:
“One of our competitors, Orbital Sciences, has a contract to resupply the International Space Station, and their rocket honestly sounds like the punch line to a joke. It uses Russian rocket engines that were made in the ’60s. I don’t mean their design is from the ’60s—I mean they start with engines that were literally made in the ’60s and, like, packed away in Siberia somewhere.”
Van de andere kant was Musk wel weer sympathiek met Orbital:
Sorry to hear about the @OrbitalSciences launch. Hope they recover soon.
— Elon Musk (@elonmusk) October 28, 2014
4. Wat betekent dit voor de relatie tussen NASA en Orbital Sciences?
Die gaat gewoon door zoals altijd. NASA maakt sinds 2012 gebruik van twee private bedrijven om onbemande voorraadschepen naar het ISS te brengen. Daarvoor krijgt Orbital 1,2 miljard euro, waarvoor het 8 vluchten doet. Dit was de 3e daarvan.
De rest van het contract wordt gewoon afgemaakt, al mag Orbital nu even geen lanceringen doen voordat het onderzoek is afgerond. Dat maakt echter niet uit, want Orbitals volgende lancering vindt pas over enkele maanden plaats.
Tijdens de persconferentie gisteravond zei Bill Gerstenmeier (vice-directeur van NASA) dat lanceringen nooit routine zullen zijn, en dat er altijd het risico bestaat dat er iets mis gaat. Ook bij private bedrijven kan dat gebeuren.
Dat betekent echter niet dat Orbital zich er met een “foutje, bedankt” vanaf kan maken. Direct na de lancering is de lanceerbasis afgesloten, zodat er minitieus onderzoek gedaan kan worden naar wat er mis ging.
Als blijkt dat Orbital de catastrofe had kunnen voorkomen, dan heeft het bedrijf wel een probleem. NASA zal het contract niet zomaar opzeggen, maar het zal wel nader worden bekeken. Momenteel stelt NASA strenge veiligheidseisen in het Commercial Resupply Service-contract, maar het laat de bedrijven wel vrij om hun raketten en capsules te bouwen zoals zij willen. Als uit het onderzoek blijkt dat er fouten zijn gemaakt, kan NASA wel degelijk eisen gaan stellen aan de gebruikte apparatuur en onderdelen. Zo kan het ruimteagentschap het verbieden om nog verder gebruik te maken van de AJ-26-motoren.
Wat dat gaat betekenen voor de Amerikaanse raketindustrie, is koffiedik kijken. Maar interessant wordt het ongetwijfeld.
Tags : Antares, Cygnus, explosie, lancering, NASA Wallops, Orbital, ruimtevaart
