Amerika krijgt mogelijk een ‘Space Force’. Als het aan president Trump ligt krijgt het Amerikaanse leger een nieuwe afdeling die zich volledig richt op ruimtevaart. Dat is niet nieuw, en er zit één groot probleem aan: bijna niemand wil het.
De aankondiging betekent concreet dat het Amerikaanse Ministerie van Defensie een zesde tak krijgt, naast de marine, de landmacht, de luchtmacht, de Marine Corps, en de kustwacht. Nu komt daar de ‘Space Force’ bij, een ruimtevaartmacht.
Bekend plan
Trump kondigde de plannen afgelopen maandag aan. Het decreet kwam vrij plotseling, maar niet als verrassing. Trump heeft er tijdens zijn 18 maanden durende presidentschap al meerdere keren op gehint dat het land een eigen Space Force wil. Ook enkele congresleden willen dat. Vorig jaar ging er een wet door het Huis van Afgevaardigden waarmee een ‘Space Corps’ zou worden opgezet als aparte tak van de luchtmacht. De wet kwam echter niet door de Senaat heen.
Trump en ruimtevaart
Ruimtevaart heeft sowieso een grote rol binnen Trumps presidentschap. Vice-president Mike Pence heeft bijvoorbeeld de National Space Council opgezet, een belangrijke denktank voor het coördineren van Amerika’s ruimtevaartactiviteiten. Ook is er veel aandacht voor het groeien van private ruimtevaartbedrijven zoals SpaceX of Sierra Nevada Corp.
Zoals de meeste plannen van Trump is ook dat van een Space Force niet erg concreet. Er is nog weinig over bekend, details ‘volgen nog’…
Congres nog niet enthousiast
Het is ook wat voorbarig om nu al te praten over de mogelijkheden van een Space Force. Het Amerikaanse Congres moet namelijk eerst nog akkoord gaan met de maatregel. Binnen de overheid zijn maar weinig mensen enthousiast over het plan. Vorig jaar werd een soortgelijk plan tegengehouden. Overigens is er een kleine maar groeiende groep congresleden die daar wel oren naar hebben, maar die is ver in de minderheid.
Ook Trumps adviseurs zien een Space Force niet zitten. De Minister van Defensie, Jim Mattis, sprak zich er vorig jaar tegen uit. Binnen de Joint Chiefs of Staff (de generaals van alle andere takken van het leger) zou er volgens ingewijden ook weinig enthousiasme zijn. De grootste tegenstander van het plan is de luchtmacht.
Amerika’s huidige ruimtevaartactiviteiten
Het is niet verrassend of zelfs nieuw dat het Amerikaanse leger ineens te maken krijgt met ruimtevaart. Amerika’s ruimtevaartactiviteiten zijn verdeeld tussen NASA en de luchtmacht. NASA doet vooral aan wetenschappelijke en bemande missies. Het agentschap doet aan aardobservatie, bestudeert het universum, en beheert het ISS-programma.
De luchtmacht doet vooral militaire zaken zoals surveillance, maar beheert ook bijvoorbeeld GPS.
Samen, maar gescheiden
In veel gevallen werken de twee instituten samen. De eerste astronauten in de jaren 60 waren vooral militairen, en het ontwerp van de Space Shuttle kwam grotendeels voort uit wensen van het leger. Maar in principe werkt de luchtmacht gescheiden van NASA. Als de luchtmacht bijvoorbeeld een nieuwe satelliet wil lanceren gebruikt het een raket van het private bedrijf United Launch Alliance, of klopt het aan bij SpaceX.
Het is dus niet zo dat een Space Force het Amerikaanse leger nieuwe bevoegdheden of mogelijkheden geeft. Waarom wil Trump het dan wel? En wat houdt het in de praktijk in?
Defensief doel
In tegenstelling tot wat veel media nu graag schrijven gaat de nieuwe Space Force weinig méér doen dan wat de luchtmacht nu al op ruimtevaartgebied doet. Er worden geen ‘ruimtesoldaten’ getraind, we krijgen geen Star Wars-achtige taferelen… De Space Force gaat weinig spectaculaire dingen doen die nu nog niet worden gedaan.
Van de andere kant is het besluit waarschijnlijk wel militair gemotiveerd. Het gaat dan vooral om defensieve doelen, en geen actieve.
Vredig gebruik van de ruimte
Tot nu toe hebben alle landen met een eigen ruimtevaartprogramma het heelal vreedzaam gebruikt. Er is zelfs een belangrijk internationaal verdrag (de ‘Treaty for the Peaceful Use of Outer Space‘) dat werd opgesteld in de jaren 60 om te voorkomen dat Amerika en Rusland hun nieuwe capaciteiten voor oorlogsvoering zouden gebruiken.
ISS als vredessymbool
Het verdrag is beperkt. Er staat in dat landen ‘geen kernwapens’ in de ruimte mogen brengen, maar spreekt niet over conventionele wapens. Er wordt ook expliciet over de maan gesproken, maar veel andere hemellichamen blijven buiten beschouwing. Amerika, Rusland en landen als China gebruiken de ruimte dan ook wel degelijk voor oorlogsvoering, maar dan met name op het gebied van surveillance. Echte oorlogsvoering in de ruimte is er tot nu toe nog niet van gekomen. Sterker nog, de ruimtevaart wordt vaak geprezen voor zijn vreedzaamheid – er gaan regelmatig stemmen op om het ISS te nomineren voor de Nobel Vredesprijs.
Angst voor China
Toch voelt Amerika in het huidige politieke klimaat wel degelijk druk van andere landen. Met name China is een wildcard. Het land hint er al langer op dat het vijandige ruimtevoorwerpen wil vernietigen. Al in 2007 testte China al een laser op een eigen oude satelliet, wat tot internationale commotie leidde.
De nieuwe Space Force is waarschijnlijk een antwoord op zo’n beleid. Amerika laat ermee zien met de tijd mee te gaan en dat het de dreiging uit met name China serieus neemt.
Bureaucratische zet
In werkelijkheid is dit vooral een bureaucratische zet. Op dit moment vallen de verschillende onderdelen van het militaire ruimtevaartprogramma onder verschillende onderdelen van de luchtmacht. Met een speciale Space Force-tak zouden al die activiteiten onder één generaal vallen. Dat is een stuk makkelijker en overzichtelijker.
In theorie wordt het straks ook makkelijker om die tak bijvoorbeeld meer geld te geven. In de praktijk gaat dat waarschijnlijk niet gebeuren. Er gaat nu al een significant bedrag naar militaire ruimtevaartactiviteiten, en er zijn geen aanwijzingen dat dat méér zou moeten worden. De luchtmacht is zelf ook tegenstander van het plan, en vindt dat het zelf goed weet te regelen wat het met ruimtevaart doet.
