Blue Origin heeft zijn sub-orbitale raket voor de derde achtereenvolgende keer gelanceerd. Het bedrijf wil uiteindelijk een raket bouwen die mensen naar de ruimte en weer terug kan brengen voor een flink bedrag, al is het nog niet bekend hoe hoog dat wordt. Maar zijn er eigenlijk wel mensen die veel geld willen betalen om door een gevaarlijke raket te worden gelanceerd? Heeft ruimtetoerisme wel een toekomst?
De competitiestrijd voor ruimtetoerisme begon met het Britse Virgin Galactic, één van de vele ondernemingen van excentrieke miljardair Richard Branson. Virgin wil ruimtetoerisme mogelijk en zelfs relatief goedkoop maken door een klein vliegtuigje met een raketmotor te lanceren vanaf een groter vliegtuig. SpaceShipOne (en inmiddels SpaceShipTwo) is dan zo’n 5 minuten ‘in de ruimte’ en glijdt dan weer naar beneden als een vliegtuig. De kosten van zo’n ritje? Een kleine 200,000 euro.
De plotselinge opkomst van Blue Origin
Een paar maanden geleden kwam er een ‘nieuw’ bedrijf op de markt. Blue Origin, opgericht door Amazon-oprichter Jeff Bezos, lanceerde een kleine raket naar het randje van de ruimte en liet die vervolgens weer veilig op aarde landen. Alsof dat nog niet indrukwekkend genoeg was lanceerde het bedrijf dezelfde raket later nog eens, en daarna zelfs een derde keer. Daarmee werd de ‘New Shepard’ één van de weinige herbruikbare raketten die er zijn.
Het was vooral Blue Origin’s plotselinge opkomst die zo verrassend was. Hoewel het bedrijf in 2000 is opgericht (2 jaar vóór SpaceX), had Bezos tot nu toe nog niets concreets laten zien tot de New Shepard ineens tot 100,5 kilometer hoogte vloog. Dat is iets voorbij de Karman-lijn, de grens van de ruimte.
Ruimtetoerisme vs. echte ruimtevaart
Er is een groot verschil tussen wat Blue Origin doet en wat SpaceX voor elkaar probeert te krijgen. Beide bedrijven werken aan een herbruikbare raket, maar zowel hun methoden als doelen verschillen erg van elkaar. We schreven onlangs al over dat verschil. Het belangrijkste verschil is dat Blue Origin niet van plan is om het International Space Station te bevoorraden of mensen naar Mars te brengen. In plaats daarvan wil Bezos’ bedrijf ruimtetoerisme aantrekkelijker maken.
Alleen het randje
Blue Origin’s raket komt niet in orbit, maar dat is ook niet belangrijk voor Bezos. Uiteindelijk moeten mensen gelanceerd worden, het randje van de ruimte over gaan, een paar minuten gewichtloosheid ervaren, en dan weer terug komen naar aarde. Daarmee komen vliegers op het relatief korte lijstje met officiële astronauten terecht.
Op bezoek bij het ISS
Zulke sub-orbitale vluchten zijn niet de enige manier om als ‘klant’ naar de ruimte te vliegen, al is het alternatief veel onaantrekkelijker. Je kunt een heuse reis naar het International Space Station boeken, als je een paar miljoen in de bank hebt staan en dezelfde zware training als echte astronauten wil doorlopen en een week keihard wil werken. Het is al een paar keer voorgekomen, al heeft Roscosmos de toeristenstroom inmiddels stopgezet nu de Soyuz het enige vervoersmiddel naar het ISS is. 7 reizigers zijn op in totaal 8 vluchten geweest, waarvoor tussen de 20 en de 40 miljoen dollar werd neergeteld. Sommige van die ‘astronauten’ deden onderzoek voor privé-bedrijven om een deel van hun reis te kunnen betalen.
In 2017 lanceert SpaceX een uitgebreidere versie van zijn Dragon-ruimteschip waarmee astronauten naar het ISS worden gestuurd, allemaal onder contract van NASA. Uiteindelijk zegt het bedrijf ook ritten met de Dragon aan privé-personen te willen verkopen, maar het zal met andere landen en ruimteagentschappen moeten samenwerken om reizen naar het ruimtestation te kunnen aanbieden. Voorlopig zijn sub-orbitale vluchten van Blue Origin, Virgin Galactic of XCOR Aerospace de enige vluchten die je in de nabije toekomst kunt boeken.
Mensen zijn niet geschikt voor in de ruimte
Spannend als dat klinkt kun je je afvragen of mensen wel ruimtetoerist willen worden. Om te beginnen is de ruimte geen geschikte plek voor mensen, om het heel simpel te zeggen. De belangrijkste reden dat astronauten nu in de ruimte zijn is om onderzoek te doen naar het effect van gewichtloosheid op het menselijk lichaam, en spoiler alert: Dat is niet best. Naast het verlies van botstructuur en spiermassa raakt het brein in de war en wordt je snel ziek – zeker de eerste keer.
Erg onveilig
Er is nog een ander en belangrijker issue: Veiligheid. Ruimtevaart is notoir onveilig; 18 astronauten stierven tijdens missies en nog eens zoveel tijdens trainingen. Die ongelukken gebeurden op serieuze missies door echte ruimteagentschappen als NASA en Roscosmos, en niet eens op privé-missies.
Niet dat die commerciële vluchten altijd even veilig zijn. Zo’n anderhalf jaar geleden stortte een ruimtevliegtuigje van Virgin Galactic neer tijdens een testvlucht met een nieuwe motor. Daarbij kwam één van de piloten om het leven en raakte een andere levensgevaarlijk gewond.
Veiligheid is institutioneel
Het punt is dat ruimtevaart erg gevaarlijk is, en astronauten kennen de risico’s. Tijdens de beginjaren van de ruimtevaart kwamen astronauten allemaal uit de luchtmacht, waardoor ze bekend waren met nieuwe apparatuur en onveilige omgevingen. Huidige astronauten zijn in de eerste plaats vaak wetenschappers in plaats van ruimtevaarders, maar ook zij kennen de risico’s. Vrijwel de gehele astronautentraining bestaat uit veiligheid, waaronder veel situaties die hoogstwaarschijnlijk nooit voorkomen.
Het feit dat NASA een publiek instituut is maakt het mogelijk om zulke rigoreuze veiligheidstrainingen te geven. NASA heeft geld en tijd voor die trainingen, en heeft een publiek karakter hoog te houden.
Zelfs dan is veiligheid nog niet gegarandeerd bij een institutioneel ruimteagentschap. ‘Go fever’ was de belangrijkste oorzaak van de Challenger-ramp, het hing als een zwaard van Damocles boven het Apollo-programma, en de Sovjets waren zo bang voor Breznev dat zij het schema van de notoir onderontwikkelde Soyuz niet durfden te vertragen.
Money fever
Het is een redelijke vraag wat er gebeurt bij commerciële ruimtevaart. Zelfs Elon Musk met zijn vele miljarden heeft moeite om SpaceX rendabel te maken, en dat is een degelijk bedrijf met veel vaste klanten en een regelmatig vluchtschema. Zouden bedrijven als Blue Origin en Virgin Galactic ooit rendabel genoeg worden als ze een eenmalige rit aanbieden voor veel minder geld? Levert dat genoeg werk op om het bedrijf in leven te houden? En zelfs als dat gebeurt, blijft er dan genoeg geld over voor fatsoenlijke veiligheideisen?
Duur grapje
In eerste opzicht lijkt een korte privé-rit naar de ruimte redelijk goedkoop. Zelfs 250,000 dollar is een stuk goedkoper dan de 20 miljoen die de ‘touristen’ in het ISS betaalden, maar dan nog… De meeste mensen hebben niet zomaar een kwart miljoen liggen, zeker niet voor een rit die hooguit een uurtje duurt.
Voor de rijken
Je neemt geen sub-orbitale vlucht voor het gevoel van gewichtloosheid. Dat kun je ook doen voor een fractie van de kosten op een paraboolvlucht met een ‘Vomit Comet’, een leeg vliegtuig dat van grote hoogte naar beneden stort waardoor zo’n 30 seconden een gevoel van gewichtloosheid wordt gesimuleerd. Vomit Comets worden nu al gebruikt door NASA om astronauten voor te bereiden op ruimtereizen.
Nee, korte ruimtevluchtjes worden verkocht voor het privilege om jezelf een astronaut te kunnen noemen. Het is een ervaring voor ‘de man die alles al heeft’, een duur spelletje voor wie bij de elite wil horen, bij dat selecte groepje mensen dat mag zeggen dat ze ‘in de ruimte zijn geweest’, zonder dat je door het zware werk hoeft te gaan waar ‘echte’ astronauten doorheen moeten.
Een korte hype?
Dat is wat ruimtetoerisme voorlopig blijft: Een mooie ervaring voor de rijken der aarden, die gevaarlijk is en waarvoor geen vatbaar verdienmodel bestaat na het eerste ongeluk dat er ongetwijfeld aankomt. Het klinkt cynisch, maar misschien moeten we ruimtevaart toch overlaten aan de professionals.
Tags : Blue Origin, International Space Station, ISS, jeff bezos, Lynx, New Shepard, ruimtetoerisme, ruimtevaart, space adventures, suborbitale vluchten, Virgin Galactic, xcor aerospace
