Na 10 jaar, honderdduizenden kilometers en veooral veel spanning landt de Rosetta-sonde vanavond op komeet 67P-Churyumov–Gerasimenko. De landing is een unicum, want nog noooit in de geschiedenis vond een landing plaats op een komeet. Ter voorbereiding hebbben we hier de belangrijkste informatie over de Rosetta-landing onder elkaar gezet in 7 vragen.
1. Wat gaat er gebeuren?
ESA gaat voor het eerst een sonde laten landen op een komeet, genaamd 67P-Churyumov–Gerasimenko. De Rosetta-missie bestaat uit een sonde (Rosetta) die momenteel om de komeet heen draait.
Maar de echt spannende lading is de lander, Philae. Dat is een kleine sonde, zo groot als een oven, die morgen loskoppelt van Rosetta en de dappere landing maakt op de komeet. Het is voor het eerst in de geschiedenis dat iemand weet te landen op een komeet, dus de missie is een unicum.
Omdat de komeet zo ver weg is, duurt het even voor het eerste signaal van de lander onze planeet bereikt – 7 uur om precies te zijn. Die hebben wetenschappers van ESA gekscherend de “7 hours of terror” genoemd, een verwijzing naar de Curiosity-missie van NASA. Daar duurde het 7 minuten voor de eerste signalen binnenkwamen.
Om 17.02 Nederlandse tijd verwacht ESA de eerste beelden binnen te krijgen.
2. Wat gaat de sonde precies doen?
ESA wil met de Rosetta-missie onderzoeken waar een komeet van is gemaakt. 67P komt van buiten ons zonnestelsel, en kan ons daarom waardevolle dingen leren over de hoe materie zich gedraagt binnen het buiten het stelsel. Wetenschappers vermoeden dat kometen een cruciale rol hebben gespeeld in de vorming van planeten, dus hopen we dat deze komeet ons daar ook veel over kan leren.
In de eerste plaats bestuderen Rosetta en Philae waaruit de komeet bestaat, maar vooral ook waaruit de staart ervan is gemaakt. Terwijl 67P met rasse schreden de zon nadert, verandert er veel aan de nucleus van de komeet. Die verandering wordt door de Rosetta-missie nauwkeurig vastgelegd.
Het doel daarvan is dat de missie ons moet leren hoe materie veranderde bij de vormingg van ons zonnestelsel. En, heel heel heel misschien, vinden we wel bewijs van de bouwstenen van leven op de komeet.
3. Hoe gaat de landing precies plaatsvinden?
De landing vindt plaats op 12 november, als de Philae-lander zich losmaakt van de sonde. De afdaling duurt niet lang, want Rosetta bevindt zich op dat moment op zo’n 30 kkilometer boven het oppervlak van de planeet.
Tijdens de landing maakt Philae gebruik van een aantal weerhaken, een soort harpoenen waarmee het zich vastklemt aan het oppervlak van de planeet. Dat is nodig omdat de zwaartekracht van de komeet zo extreem laag is.
4. Waar komt de naam Rosetta vandaan?
De missie is vernoemd naar de beroemde Steen Van Rosetta, de Egyptische steen die gebruikt werd voor het vertalen van hiërogliefen. Ook de lander ontleent zijn naam aan het oude Egypte: Philae is namelijk de naam van een eiland waar een obelisk werd gevonden die net als de Rosetta-steen werd gebruikt voor vertalingen.
De beide geschriften leerden ons in één klap alles over de oude Egyptenaren, door de sleutel te bieden die hun overleveringen kon vertalen. De Rosetta-missie doet hetzelfde: Het is de sleutel waarmee we leren hoe het zonnestelsel is gevormd.
5. Waarom is deze missie zo uniek?
Omdat het nog nooit gedaan is. In de geschiedenis van de ruimtevaart hebben we enkel sondes naar een handjevol planeten en asteroiden gestuurd, maar het aantal zogenaamde ‘zachte landingen’ is slechts op 1 hand te tellen. In tegenstelling tot een ‘harde landing’, waarbij een sonde op het oppervlak crasht zodat het bij impact data verzamelt, betekent een zachte landing dat een sonde landt op een hemellichaam zodat het nog een tijdje daar kan blijven staan. Denk daarbij aan de maanrovers van Amerika, Rusland en recentelijk China, of aan de Mars-rovers.
Vooral die laatste bieden weinig hoop voor de toekomst. Van de 43 Mars-missies die ooit zijn ondernomen waren er maar 21 succesvol – en die zijn niet eens allemaal geland.
Het landen van een sonde op een hemellichaam is een technologisch hoogstandje dat lang niet altijd succesvol is. Om het dan vervolgens op een relatief klein hemellichaam als een komeet te doen, die bovendien miljoenen kilometers ver weg is en vele duizenden kilometers per uur vliegt… Dat is nogal wat.
Bovendien is het ook een behoorlijke prestatie om een komeet zo te bereiken. De Rosetta-sonde is meer bijna 10 jaar onderweg geweest, en kwam bij 67P via slingeringen rondom Mars en een aantal asteroiden.
6. Wat is de slagingskans?
Verrassend hoopvol gezien de omstandigheden, al wordt een flinke slag om de arm gehouden. In de laatste prognose schatte missieleider Fred Jansen de kans op slagen in op zo’n 75%, al willen we ook best geloven dat ze bij ESA-centra stiekem best minder optimistisch zijn.
7. Worst case scenario: Wat gebeurt er als de landing mislukt?
Dat zou een klap zijn, maar geen onoverkomelijk probleem. De lander is slechts een deel van de missie, die ook zonder lander extreem waardevol is. Nu al weten we erg veel over de vorming van de komeet, en de Rosetta-sonde blijft nog tot december 2015 actief. ESA zegt dat de lander qua wetenschappelijke experimenten ongeveer 20% van de gehele missie is.
Tags : 67P, achtergrond, astronomie, ESA, komeet, Philae, Rosetta, ruimtevaart
