ACHTERGROND: 5 vragen over Ruslands terugtrekking uit het ISS

Rusland heeft gezegd na 2020 niet meer door te gaan met het draaiend houden van het International Space Station. Ook levert het land geen raketmotoren meer aan Amerika. Dat alles heeft te maken met de crisis in Oekraïne. Hoe zit het nu precies? Wat is er besloten en waarom? 5 vragen over de situatie.

Dit schreef GoForLaunch al over de Russische sancties.

1. Wat gebeurt er met het ISS?

Het International Space Station zou aanvankelijk tot 2020 operationeel blijven. Daarna zou het terug op aarde komen en in zee neerstorten. Alle ISS-partners (naast Rusland en Amerika zijn dat Europa, Japan, en Canada) willen echter langer doorgaan met het station.

      Als het wetenschappelijk onderzoek nog tot 2024 door kan lopen, in plaats van tot 2020, wordt het station pas echt waardevol. Momenteel kost het ISS meer geld dan het oplevert, maar bij een langere levensduur wordt dat anders.

      Als het station langer operationeel wil blijven, zullen alle partners mee moeten doen. Het zijn echter de stemmen van Rusland en Amerika die het zwaarst wegen, omdat zij samen 80% van het ISS in handen hebben.

Amerika gaf een tijd geleden al aan tot 2024 met het station door te willen. Rusland had die ambitie al jaren, omdat het voor dat land veel geld oplevert. De enige manier om naar het station toe te reizen is immers met een Russische Soyuz-raket, en daar vraagt het land veel geld voor.

2. Welke sancties heeft Rusland precies genomen?

De Russische vicepremier Dmiti Rogozin, die ook de baas is van het Russische ruimteagentschap Roscosmos, zegt dat Rusland niet meer meedoet met het ISS-project na 2020.

Maar dat is niet de enige sanctie die is genomen.

Rusland verbiedt namelijk ook het gebruik van hun eigen raketmotoren. Rusland bouwt de RD-180-motor, en verkoopt die aan een Amerikaans bedrijf (United Launch Alliance, of ULA). ULA maakt daarmee de Atlas V-raket, die door het Amerikaanse leger wordt ingekocht om militaire satellieten omhoog te schieten.

Volgens deze nieuwe Russische sancties mogen die Atlas V-raketten dus niet meer lanceren, omdat ze de Russische motor gebruiken.

Daarmee heeft Amerika een probleem, want het land kan sinds het stoppen van het spacehuttleprogramma niets zelf lanceren. Het is daarvoor aangewezen op bedrijven als SpaceX.

Een derde maatregel die is genomen, is dat Rusland stopt met support voor de Amerikaanse grondstations van het GPS-systeem. GPS is eigendom van het Amerikaanse leger, en heeft overl ter wereld grondstations nodig om te werken. Sommige van die stations staan in Rusland, maar Rusland stopt nu met de ondersteuning van die stations. 

      “We overleggen met Amerika over het opheffen van mogelijke maatregelen. Maar als we niet vóór 31 mei tot een oplossing komen, stoppen we per 1 september permanent alle Amerikaanse GPS-stations”, liet Rogozin weten.

3. Wat is de reden van deze Russische maatregelen?

Alle sancties die Rusland stelt zijn een reactie op Amerikaanse maatregelen van de afgelopen weken. Dat begon toen de Amerikaanse overheid NASA-medewerkers verbood nog contact te hebben met hun Russische collega’s. 
      Alleen als het over het onderhoud van het ISS ging, mochten de twee instanties nog met elkaar communiceren.

Daarna stelde Amerika een exportverbod in voor militaire producten naar Rusland. In de praktijk zaten daar ook veel satellietonderdelen bij. Die mochten door dat verbod niet naar Rusland.

Dat kwam er op neer dat geen enkele satelliet waar een Amerikaans onderdeel in zit (al was het maar een klein schroefje) niet met een Russische raket omhoog mocht.
      Satellieten zijn echter zo complex dat er bij het merendeel ervan wel ergens een Amerikaans deel in te vinden is. Ook satellieten die bijvoorbeeld in Europa werden gebouwd, mogen om die reden niet lanceren. En dat kost Rusland een hoop geld.

4. Kan het ISS niet gewoon zonder Rusland verder?

Nee, absoluut niet. Ten eerste omdat Rusland op dit moment het enige land ter wereld is dat mensen naar het station kan brengen. Amerika kan dat niet meer, en het ziet er naar uit dat bemande vluchten vanuit de VS op z’n vroegst vanaf 2020 pas weer mogelijk zijn.

Bovendien moet het station met veel meer factoren rekening houden. Zo zijn alle modules van het station met elkaar verbonden, en is het niet mogelijk bepaalde modules zomaar af te sluiten. Bovendien lopen veel experimenten in het station nog jaren door 

5. Waarom is dit zo erg?

Het is treurig dat de Oekraïne-crisis nu over de rug van de ruimtevaart wordt gespeeld. De hele sector, maar met name het ISS, waren jarenlang hét voorbeeld van internationale samenwerking, een project dat zo afhankelijk was van elkaars bijdragen dat een diplomatieke crisis daar geen wig tussen kon drijven.

Maar een pragmatischer voorbeeld is de lancering van volgende week. Dan vliegen 3 astronauten naar het ISS: een Rus, een Amerikaan, en een Europeaan. Ze vliegen daarbij met een Soyuz naar boven. Er bestaat een kans dat Rusland ook die lanceringen straks een halt toe roept.

Tags : achtergrond, Atlas V, Canada, CSA, ESA, ISS, JAXA, politiek, RD-180, Roscosmos, ruimtevaart, rusland