Op een koude wintermorgen in 1986 vertrok de Space Shuttle Challenger op haar 10e missie. 73 seconden na de lancering sloeg het noodlot toe – de Shuttle explodeerde, en alle 7 bemanningsleden kwamen om het leven. Wat ging er eigenlijk mis, die fatale ochtend?
STS-51L zou de 25e shuttlelancering worden sinds het begin van het programma in 1981. NASA was inmiddels bezig om meer vaart achter het shuttleprogramma te zetten, en hamerde op het snel achter elkaar lanceren van de ruimtevliegtuigen. Uiteindelijk zou er iedere week een Space Shuttle-lancering moeten plaatsvinden. Challenger vloog slechts 11 dagen na de landing van de vorige shuttlemissie van Columbia.
O-ringen
Het was een ijskoude dag, eind januari. Het vroor op dat moment bijna 5 graden, een temperatuur die desastreus bleek voor de apparatuur van het ruimteveer. Een van de zogenaamde O-ringen die de brandstoftanks van de ‘solid rocket boosters’ (de 2 witte brandstoftanks aan de zijkant van de Shuttle, ofwel SRB) bleek te zijn gekrompen door de extreme kou. Daardoor lekte de boosters, en de gehele tank ging in vlammen op. De Shuttle disintegreerde naar aanleiding van de explosie.
Hoe de laatste seconden van de astronauten er precies uitzagen, is nooit met zekerheid te zeggen. Waarschijnlijk verloren de astronauten het bewustzijn al snel, al werden in de Atlantische Oceaan nog 3 gebruikte nood-zuurstoftanks gevonden. Dat kan erop duiden dat nog zeker 3 astronauten de tijd hebben gehad om de tanks te gebruiken, voordat de cabine van de Shuttle in de oceaan terecht kwam.
Harde conclusies uit onderzoek
Er werd een groot onderzoek ingesteld naar de ramp, en het Space Shuttleprogramma lag ruim 32 maanden stil. Het rapport dat na afloop werd uitgebracht duidde op veel misstanden bij NASA, dat wederom aan zogenaamde “go fever” leed (een probleem dat ook ook voor het Apollo-programma fataal bleek). Zo werd er gesuggereerd dat NASA op de hoogte was van de problemen, maar ervoor koos om het risico toch te nemen. SRB-aannemer Morton-Thiokol had NASA gewaarschuwd niet te weten hoe de O-ringen zouden reageren bij deze temperaturen, maar NASA negeerde dat advies. Het contract tussen NASA en Morthon-Thiokel bedroeg ruim 585 miljoen euro, en uit angst dat contract te verliezen drong het bedrijf er niet verder op aan.
Naar aanleiding van het harde rapport werden er flinke veranderingen doorgevoerd in het shuttleprogramma. Zo werd de commandant van de missie (bij de Challenger-ramp was dat Dick Scobee) voortaan betrokken bij alle besluiten rondom de lancering. Daarnaast werd er speciaal bureau opgericht, dat zich alleen maar bezig hield met de veiligheid van lanceringen.
Lerares in de ruimte
Misschien wel het bekendste slachtoffer van de ramp, is de lerares Christa McAuliffe. Ze werd in 1984 uitgekozen voor het zogenaamde ‘Teacher In Space’-programma (onder president Reagan), en werd daarmee een van de eerste burgers in de ruimte. Voor het Space Shuttle-tijdperk was ruimtevaart vooral een militaire operatie, iets waar alleen soldaten en luchtmachtpiloten mee bezig waren, maar de Space Shuttle moest daar verandering in brengen. De Shuttle werd bestuurd door een commandant en een piloot, maar er waren daarnaast nog 5 plaatsen over voor zogenaamde ‘mission specialists’, voornamelijk wetenschappers wiens kennis in een ander veld dan de ruimtevaart lag.
Christa McAuliffe werd uitgekozen om aan boord van de Space Shuttle mee te vliegen, om te laten zien dat ook “gewone” burgers de ruimte in konden. McAuliffe zou vanuit de Space Shuttle enkele lessen geven aan haar studenten.
De lancering van STS-51L werd dan ook buitengewoon goed bekeken – dit keer keken honderden scholieren naar de lancering, en ook waren veel meer media dan gebruikelijk uitgerukt naar Cape Canaveral. Het was de eerste keer dat Amerika haar astronauten verloor tijdens de vlucht zelf, en de ramp werd een nationale tragedie.
Ronald Reagans speech
President Ronald Reagan sprak Amerika toe op de dag van de ramp. Hij richtte zich daarbij ook speciaal op de kinderen die de lancering bekeken. “Ik weet dat het moeilijk te begrijpen is, maar soms gebeuren pijnlijke dingen als deze. Het hoort allemaal bij verkenning en ontdekking. Het hoort allemaal bij het grijpen van kansen en het verbreden van onze horizon. De toekomst is voor de dapperen. De crew van de Challenger bracht ons de toekomst in, en we zullen hen daar voor altijd in blijven volgen.”
En zo wordt de crew van de Challenger-ramp herdacht: als 7 dappere ruimtevaarders, die ons het ultieme offer gaven. Ze waren zich bewust van de risico’s, maar gaven hun leven voor de wetenschap en voor het verleggen van de toekomst. En daarvoor zullen zij voor altijd herdacht worden.
Tags : challenger, nasa, ramp, ruimtevaart, Space Shuttle
